|
Kataklizm II wojny światowej w Warszawie
Dzieje stolicy podczas okupacji niemieckiej. NASTĘPNY...
KAMPANIA WRZEŚNIOWA
1 września 1939 Niemcy rozpoczynają II wojnę światową, atakując Polskę. Już od samego początku ofensywa Trzeciej Rzeszy jest szybka i szczególnie okrutna. Niemcy używają podczas najazdu na Polskę strategii tzw. Wojny Błyskawicznej, polegającej na jednoczesnym zmasowanym użyciu czołgów, lotnictwa i artylerii.Niemal od razu rozpoczyna się atak na Warszawę. Pierwsze niemieckie bomby nie uderzają w Wojsko Polskie, a w ludność robotniczą na Woli i Rakowcu. Okupant stosuje skrajnie niehonorowe i bandyckie metody walki, bombarduje Zamek Królewski i kościoły, zabija cywilną ludność. Przez 28 dni Warszawa doświadcza huraganowego wręcz bombardowania, podczas którego ulega zniszczeniu aż 12% stanu miasta.Hitlerowcy chcą za wszelką cenę zniszczyć polskość, której sercem jest stolica. Podczas kampanii wrześniowej prezydent Warszawy Stefan Starzyński nie ewakuuje się wraz z rządem, tylko zostaje w stolicy. We wrześniu dowodzi centrum obrony stolicy. Niestety po kapitulacji miasta zostaje złapany przez hitlerowców i wywieziony do obozu koncentracyjnego Dachau. Tam ginie.
W samej Warszawie podczas Kampanii Wrześniowej ginie 12 tyś. Polaków z czego aż 10 tyś. to ludność cywilna.
Pod koniec września miasto poddaje się. Miesiąc po akcie kapitulacyjnym, stolica wraz z dużą częścią Polski zostaje zagarnięta przez Generalnego Gubernatorstwo SS. Zachodnie ziemie Polski zostają włączone do III rzeszy, zaś wschodnie są pod kontrolą Związku Sowieckiego
POLITYKA OKUPACYJNA NIEMIEC, NISZCZENIE INTELIGENCJI NARODU, PALMIRY
Życie w okupowanej Warszawie jest szczególnie ciężkie. Poza bezprawnymi konfiskatami majątków, czy wywózkami ludności na roboty przymusowe do III Rzeszy, od maja 1940 roku trwa zbrodnicza akcja AB, czyli „Nadzwyczajna akcja pacyfikacyjna” której celem jest zniszczenie polskiej inteligencji. Motywy tych działań przedstawia zdanie Adolfa Hitlera z 1939 roku: „Tylko naród, którego warstwy kierownicze zostaną zniszczone da się zepchnąć do roli niewolników”.
20 i 21 czerwca 1940 roku Niemcy rozstrzeliwują w lesie Palmirskim 358 osób, wśród ofiar jest między innymi były marszałek sejmu Maciej Rataj i złoty medalista olimpijski Janusz Kusociński. W sumie w Palmirach ginie około 1700 wybitnych Polaków.
PLAN PABSTA, CZYLI PRÓBA STWORZENIA NIEMIECKIEGO MIASTA WARSCHAU
Oprócz akcji pacyfikacyjnej  Niemcy mają szereg innych zbrodniczych pomysłów. Niemal od razu po zajęciu stolicy okupant wykonuje projekt tzw. Planu Pabsta, czyli nazistowskiego założenia urbanistycznego, które przewiduje redukcje milionowej metropolii do 130 tysięcznego miasta prowincjonalnego. Na lewym brzegu Wisły w nowo wybudowanym mieście Warschau miało mieszkać 100 tysięcy Niemców, a na prawym brzegu 30 tysięcy polskich robotników pracujących dla nich. Jednym z ważniejszych założeń Planu Pabsta jest zburzenie Zamku Królewskiego i zbudowaniena jego miejscu hali ludowej partii nazistowskiej NSDAP z niemiecką statuą zamiast kolumny Zygmunta III Wazy. Na szczęście plan nigdy nie zostaje zrealizowany w całości, natomiast milionowa Warszawa rzeczywiście zostaje niemal doszczętnie zniszczona podczas II wojny światowej.
GETTO ŻYDOWSKIE
Od października 1939 Niemcy zaczynają  prześladować warszawskich Żydów. Konfiskują ich przedsiębiorstwa, zakazują zmiany miejsca pobytu i korzystania z komunikacji publicznej. W 1940 roku tworzą specjalne getto w rejonach zamieszkiwanych przez ludność pochodzenia żydowskiego. Do getta przesiedlani są wszyscy Żydzi z Mazowsza i nie tylko. Docelowo przebywa tam około 450 tyś ludzi. Za opuszczenie getta grozi kara śmierci bez wyroku.
W getcie Żydzi muszą nosić na ramieniu opaskę z gwiazdą Dawida. Brakuje tutaj wody i pożywienia, nie ma też pomocy lekarskiej. Tę sytuację dobrze opisują świadkowie tamtych wydarzeń m.in. Marek Edelman, jeden z przywódców żydowskiego ruchu oporu: „Nędza jest tak wielka, że ludzie umierają z głodu na ulicach. Codziennie (…) zakłady pogrzebowe zbierają z ulic setki trupów (…) szeregi wozów, naładowane trupami, jadą ulicami”
W warszawskim getcie do 1942 roku umiera z głodu i na skutek chorób 100 tysięcy ludzi. Potem Hitlerowcy regularnie wywożą pozostałych Żydów do obozu zagłady w Treblince, gdzie następnie uśmiercają ich w komorach gazowych i palą ich ciała w krematoriach. 19 kwietnia 1943 roku niemieckie oddziały przystępują do likwidacji getta. Na wieść o tym wybucha tu powstanie.
Przez prawie dwa miesiące tysiące słabo uzbrojonych ludzi prowadzi heroiczną walkę. Nie o zwycięstwo, lecz o godną śmierć. Powstanie kończy się klęską, a jego przywódcy popełniają samobójstwo. Wkrótce potem Niemcy mordują ostatnich mieszkańców. 16 maja wysadzona zostaje Wielka Synagoga na Tłomackiem. Następnie cała reszta getta. Pod koniec wojny dzielnica żydowska w Warszawie właściwie nie istnieje, wszędzie leżą gruzy. Getto o powierzchni 4 km kwadratowych zostaje całkowicie zrównane z ziemią.
ŁAPANKI I EGZEKUCJE ULICZNE, PAWIAK, , KUTSCHERA
W 1943 roku do Warszawy przybywa wyjątkowo okrutny dowódca SS Franz Kutschera. Podczas jego rządów mają miejsce liczne łapanki i egzekucje ludności cywilnej. Wielu więźniów politycznych zostaje wywieszonych na ulicach miasta. W grudniu tego samego roku sąd Polskiego Państwa Podziemnego wydaje na Kutscherę wyrok śmierci, zostaje on wykonany przez AK. W odwecie za śmierć swojego dowódcy Niemcy mordują 300 Polaków.
RZEŹ WOLI I OCHOTY, POWSTANIE WARSZAWSKIE,.
Korzystając z osłabienia sił niemieckich za sprawą działań aliantów, w 1944 roku Armia Krajowa rozpoczyna intensywne przygotowania do akcji sabotażowo dywersyjnej pod kryptonimem „Burza”, która  zakłada w miarę przesuwania się frontu na zachód uderzanie w wycofujące się oddziały niemieckie oraz opanowywanie odzyskanego terenu przez polskie struktury administracyjne. Powstanie Warszawskie to jeden z elementów akcji „Burza”. 1 sierpnia 1944 roku na wieść o wybuchu powstania, 900 tysięczną ludność Warszawy ogarnia euforia. Legalne stają się polskie gazety, nadaje polska rozgłośnia radiowa, wracają polskie nazwy, flagi i język.
W pierwszej fazie, powstańcom udaje się opanować sporą część miasta, mają element zaskoczenia - do 4 sierpnia wyzwalają niemal całą Warszawę, niestety nie na długo. Już 5 sierpnia mimo dużego osłabienia, oddziały niemieckie przystępują do przeciw-uderzenia od zachodu, atakując Ochotę i Wolę. Wykonując zbrodniczy rozkaz Hitlera nakazujący zabijanie każdego mieszkańca Warszawy, oddziały pacyfikujące Ochotę dopuszczają się  licznych zbrodni na cywilnej ludności, zaś na Woli prowadzona jest akcja eksterminacyjna. Tutaj rozgrywa się prawdziwa rzeź. W ciągu zaledwie jednego dnia Niemcy mordują kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Nie oszczędzają nawet szpitali, w jednym z nich rozstrzeliwują 1200  osób, w tym ciężko chorych pacjentów, pielęgniarki, lekarzy chirurgów i cały personel. Ich ofiarą padają również kościoły. W parafii ewangelickiej na Lesznie mordują nawet księży. Piąty sierpnia zostaje nazwany czarną sobotą, ponieważ tego dnia traci życie ponad 20 tysięcy mieszkańców Warszawy. W sumie w rzezi Woli ginie 50 tysięcy ludzi.
W tym czasie wojska sowieckie są obecne na warszawskiej Pradze. Nie pomagają jednak powstańcom i zostawiają ich los w rękach nazistów. Do Warszawy wkraczają dopiero po zakończeniu walk.
W celu pacyfikacji powstania Niemcy organizują 40 tysięczne regularne wojsko. Oprócz uzbrojenia ma ono także liczebną przewagę. Poza tym miasto jest stale bombardowane przez Luftwafe. W sierpniu wojska niemieckie terroryzują Wolę i Starówkę. Na początku września obszar opanowany przez powstańców zostaje ograniczony jedynie do śródmieścia. Wtedy jednemu z batalionów powstańczych, pod osłoną nocy i w mundurach niemieckich - udaje się przedostać ze Starego Miasta przez Ogród Saski do Śródmieścia gdzie może dalej walczyć. Tutaj sytuacja powstańców jest szczególnie trudna, odcięci ze wszystkich stron z trudem znajdują wodę i pożywienie. Brakuje im też amunicji, przez co ich szanse na zwycięstwo są znikome. Jednak dzięki zajęciu kluczowych pozycji jak między innymi budynek PAST-y przy świętokrzyskiej, powstanie trwa jeszcze ponad miesiąc.
W połowie września, w wyniku starań rządu RP na uchodźstwie, z Włoch nad Warszawę lecą samoloty alianckie, aby wyposażyć powstańców w broń. Niestety większość zrzutów nie trafia do śródmieścia. Walka staje się coraz bardziej dramatyczna. Nieliczni polscy żołnierze starają się wesprzeć powstańców i przechodzą kanałami do śródmieścia lub desantują się zza Wisły. Mało to jednak pomaga i w końcu po żywiołowych bombardowaniach i zajęciu niemal wszystkich pozycji powstańczych przez Niemców, zostaje podjęta decyzja o kapitulacji powstania. Wydaje ją sam generał Bór-Komorowski.
Powstanie Warszawskie kończy się trzeciego października. Podczas 63 dni walk życie traci 300 tysięcy ludzi. Ponad pół miliona zostaje przymusowo wywiezionych przez Niemców, część z nich trafia do obozów koncentracyjnych. Teraz wśród gruzów Warszawy znajduje się już tylko tysiąc osób.
INTENSYWNE WYNISZCZANIE ZABUDOWY MIASTA
Po zdławieniu powstania Niemcy próbują dokończyć dzieło niszczenia zabudowy stolicy i dać w ten sposób zastraszający przykład dla całej Europy. Każdego dnia 150 samolotów startuje z lotniska na Okęciu aby zrzucić bomby na Warszawę. Niemcy wysadzają ogromną większość świątyń, muzeów i teatrów, a w końcu Zamek Królewski i Pałac Saski. Kiedy wojska niemieckie ostatecznie opuszczają Warszawę w styczniu 1945 roku, większość przedwojennej zabudowy stolicy właściwie nie istnieje, a z obiektów zabytkowych świadczących o 600 letniej historii miasta ostaje się zaledwie 3 %.  
PODSUMOWANIE STRAT W LUDZIACH, KULTURZE I MAJĄTKU WARSZAWY
Oto zdjęcie lotnicze międzywojennej Warszawy z 1920 roku, a to ulice w centrum miasta.
  Czyż nie są piękne i eleganckie? Taka właśnie była kiedyś Warszawa, której klimat i styl przyrównywano do Paryża. Mnóstwo secesyjnych kamienic, stylowe latarnie i przepiękne skwery, a w środku serce i forum miasta - Ogród Saski i Plac Teatralny.  Stolica Polski stanowiła ważne centrum kulturalne, znane i cenione w całej Europie.Niestety tamto miasto na zawsze odeszło i już nigdy nie wróci. Zniszczyli je Hitlerowcy, mordując przy tym znaczną część mieszkańców i kradnąc lub dewastując bezcenne dzieła sztuki. Dzisiaj straty poniesione przez Warszawę w kataklizmie II wojny światowej szacuje się na około 45 miliardów dolarów. Nawet gdyby Niemcy spłacili ten dług, to w żaden sposób nie zrekompensowało by to cierpienia ludzi żyjących w czasach tego potwornego kataklizmu.
Miejmy nadzieję, że coś tak strasznego nigdy więcej się nie wydarzy.
|
